του Λ.Αποστολίδη Δικηγόρου,
πρ. Αντιπροέδρου της Βουλής

Η Αστική Δυτικοευρωπαϊκή Δημοκρατία ιδιαίτερα μετά το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο και τη νίκη κατά του φασισμού αλλά και κάθε ολοκληρωτικής μορφής διακυβέρνησης κατόρθωσε να θεσμοθετήσει και να εγγυηθεί τα ατομικά, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα.
Οι Ευρωπαϊκές Συμβάσεις και τα Συντάγματα διακήρυξαν αρχές, αξίες και δικαιώματα ενώ ταυτόχρονα, δημιούργησαν θεσμούς και μέσα για την εφαρμογή αυτών των Συμβάσεων και το σεβασμό στα δικαιώματα των πολιτών.

Η καπιταλιστική ανάπτυξη της Ευρώπης, κάτω από τη στέγη της ΕΟΚ, των Ευρωπαϊκών Κινημάτων, αλλά και ως ανάχωμα στα μοντέλα του υπαρκτού σοσιαλισμού, διαμόρφωσε το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο ανάπτυξης. Για μία 50ετία υπήρξαν σημαντικές διαφοροποιήσεις της καπιταλιστικής ανάπτυξης στην Ευρώπη σε σχέση με τον αγοραίο καπιταλισμό που αναπτύχθηκε σε άλλα μητροπολιτικά κέντρα.
Το κοινωνικό κράτος αποτέλεσε μία σημαντική κατάκτηση της ανθρωπότητας.
Στη διάρκεια αυτής της 50ετίας συνέβησαν και άλλες σημαντικές κατακτήσεις στον ευρωπαϊκό χώρο:
Η Ευρωπαϊκή Ενοποίηση απέκτησε γερές βάσεις, τα έθνη και τα κράτη διαμόρφωσαν και συνεχίζουν να κτίζουν ένα μοναδικό περιφερειακό αρχιτεκτόνημα αυτό της Ε.Ε. (27 κράτη). Πρώτη μεγάλη κατάκτηση η ειρηνική συμβίωση του λαού της Ευρώπης.
Η κοινοβουλευτική δημοκρατία απλώθηκε παντού και σαρώθηκαν τα ολοκληρωτικά καθεστώτα στο νότο, στα Βαλκάνια και στα κεντρο – ανατολικά της Ευρώπης. Η πτώση του τείχους στο Βερολίνο και οι αλλαγές στις χώρες του πρώτου «υπαρκτού» σοσιαλισμού διαμόρφωσαν μία νέα τάξη πραγμάτων.
Η σοσιαλδημοκρατία κέρδισε έδαφος ανάμεσα στον «αγοραίο» καπιταλισμό και την παραδοσιακή αριστερά (κομμουνιστική, ριζοσπαστική ή ευρωκομμουνιστική). Κατοχύρωσε μία καλύτερη σχέση της εργασίας έναντι του κεφαλαίου και σε συνδυασμό με σκληρούς κοινωνικούς αγώνες το κοινωνικό κράτος πήρε σάρκα και οστά με διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα.
Από το 1950 μέχρι και το τέλος του 20ου αιώνα σημαντικοί εργασιακοί θεσμοί κατοχύρωσαν το θεσμικό κοινωνικό διάλογο εργασίας - κεφαλαίου με το κράτος.
Η εργασία αυτή την ιστορική περίοδο αποτέλεσε έναν ιστορικό παράγοντα στη διαμόρφωση των αρχών και των αξιών του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, αναγνώρισαν τουλάχιστον στο γράμμα του νόμου ότι η εργασία δεν αποτελεί εμπόρευμα και βρίσκεται υπό την προστασία των κρατών και των ευρωπαϊκών θεσμών.
Η ανατολή του 21ου αιώνα, πρόβαλε με τις βαθύτατες ποιοτικές αλλαγές της καπιταλιστικής ανάπτυξης όπως:
• Η απόλυτη κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και η απομάκρυνσή του από την πραγματική οικονομία.
• Η υποβάθμιση ή η κατάργηση των θεσμών κοινωνικού διαλόγου, βασικά εργαλεία της αστικής δημοκρατίας.
• Η βίαια προσαρμογή των εθνικών οικονομιών στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.
• Η υποβάθμιση της εργασίας σε φθηνό εμπόρευμα αφού στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας το διαθέσιμο εργατικό δυναμικό από ½ δις το 1990 μέχρι το 2020 θα ξεπεράσει τα 3 δις.
Σ’ αυτές τις προκλήσεις του καπιταλισμού η ευρωπαϊκή ηγεσία, δυστυχώς δε φαίνεται να δίνει απαντήσεις και σέρνεται κυριολεκτικά από το ηγεμονικό άρμα των ΗΠΑ.
Η αστική Δυτικοευρωπαϊκή Δημοκρατία και η σοσιαλδημοκρατία μοιάζουν με παίκτες κουρασμένους και «ασθενείς». Ο αγοραίος καπιταλισμός της χρηματοπιστωτικής αγοράς εκβιάζει κράτη και βασανίζει κοινωνίες. Οι πολίτες βιώνουν αυτή την περίοδο τραγικές καταστάσεις και πισωγυρίσματα όταν η ανεργία ξεπερνά ακόμη και τα επίπεδα της εποχής του Β΄ παγκοσμίου πολέμου και η προστασία της εργασίας υποβαθμίζεται και με γοργούς ρυθμούς μετατρέπεται σε φθηνό εμπόρευμα. Η φτώχεια και το κοινωνικό ντάπινγκ αναδεικνύουν το μείζον ζήτημα της ανθρωπιστικής κρίσης.
Οι καταστάσεις αυτές απειλούν άμεσα τα θεμέλια του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και προπάντων τον ανθρω-ποκεντρικό χαρακτήρα του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Η αριστερά, στις διάφορες παραλλαγές της, χωρίς να εισπράττει σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, με καταγγελτικό τρόπο κατηγορεί την αστική δημοκρατία και τους σοσιαλδημοκράτες ότι αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τα αρπακτικά της αγοράς και να προστατέψουν τις κατακτήσεις της ευρωπαϊκής οικογένειας. Γεγονός, επίσης, είναι ότι:
• Οι εναλλακτικές λύσεις και προτάσεις που διατυ-πώνονται από την αριστερά δεν κερδίζουν ανάλογο πολιτικό έδαφος και εμπιστοσύνη από τους πολίτες. Σε αυτή τη μεταβατική και ταραγμένη περίοδο ο κοινωνικός κατακερματισμός καθρεφτίζεται και σε έναν αντίστοιχο πολιτικό κατακερματισμό, όπου νέα κόμματα προβάλλουν από το πουθενά, ως νησίδες μετά από την έκρηξη  ενός μεγάλου υποθαλάσσιου ηφαιστείου.
• Ολοκληρωτικές, νεοφασιστικές ιδέες εμφανίζονται σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη.
• Η σοσιαλδημοκρατία βρίσκεται πιο κοντά στις φιλελεύθερες δυνάμεις παρά στην αριστερά. Στη χώρα μας, η μνημονιακή εποχή συνεχίζει να δημιουργεί τεράστια ανθρωπιστικά προβλήματα, αλλά και αδιέξοδα οικονομικά και αναπτυξιακά. Κρίσιμα θέματα όπως το δημοσιονομικό (320 δις δημόσιο χρέος), το ανθρωπιστικό (1500 άνεργοι 31% φτωχοί)  και, βέβαια, το αναπτυξιακό (αποδιοργάνωση της παραγωγικής βάσης) αναζητούν επειγόντως λύση. Η κρίση έχει θέσει επιπλέον μείζονα ζητήματα λειτουργίας της Δημοκρατίας μας, καθώς και των βασικών κεντρικών θεσμών συλλογικής διαπραγμάτευσης των επαγγελματικών και παραγωγικών φορέων με την κρατική εξουσία.
Σε αυτή τη μεταβατική περίοδο κυβέρνηση και κόμματα οφείλουν να απαντήσουν στα κρίσιμα αυτά προβλήματα που βασανίζουν τη χώρα και τους πολίτες.
Οι μνημονιακές ακροβασίες της κυβέρνησης για επικοινωνιακούς λόγους, ότι δήθεν φεύγουμε από το Μνημόνιο και το Δ.Ν.Τ. ενώ αντί για την τρόικα θα έχουμε άλλου είδους επιτηρητές δεν πουλάνε πλέον. Οι πολίτες γνωρίζουν καλά ότι οι επώδυνες ρυθμίσεις μένουν και έρχονται και άλλες όπως το ασφαλιστικό, τα εργασιακά και βέβαια ότι έχει απομείνει για ξεπούλημα.
Ο λαός μας ζητάει καθαρές λύσεις - προτάσεις από όλους όσους ασχολούνται με τα κοινά:
• Να ενημερωθεί για το τι πρόκειται να γίνει με το δημοσιονομικό και ποιες είναι οι θέσεις της Ελλάδας στη βάση των οποίων θα διαπραγματευτεί πολιτικά με τους εταίρους και όχι με τους τεχνοκράτες επιτηρητές.
• Να πληροφορηθεί για τις θέσεις των κομμάτων, των κοινωνικών εταίρων της Αυτοδιοίκησης σχετικά με το εθνικό, περιφερειακό και τοπικό σχέδιο ανάπτυξης.
• Να ακούσει συγκεκριμένα εφικτά μέτρα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης χωρίς ευχολόγια. Όποιος κερδίσει την εμπιστοσύνη στη βάση των παραπάνω τομέων, θα είναι αυτός που θα σχεδιάσει τη νέα εποχή στον τόπο μας.